| |
W Sali V ważną pozycję przedstawia zestaw barokowych
konterfektów sandomierskich PP. Benedyktynek. Oprócz portretu
fundatorki klasztoru, Elżbiety z Gostomskich Sieniawskiej, zawiera
portrety przełożonych i zakonnic m.in. Zofii Sieniawskiej, Franciszki
Tarłówny i Krystyny Dunun Brzezińskiej. Sandomierska galeria
klasztorna powstała w XVIII w. i umieszczona była w reflektarzu.
Wizerunek Jana Karola Konopackiego z 1636 r. oraz portret Jana Tarły z lat
40. XVIII w. są w kolekcji najcenniejszymi przykładami malarstwa
staropolskiego. J.K.Konopacki (ok. 1581-1643) - towarzysz
zagranicznych podróży Jana Kazimierza, w 1635 r. mianowany został
opatem komendatariuszem klasztory cystersów w Wąchocku. W 1643 r.
objął opactwo Benedyktynów w Tyńcu.
W maju tegoż roku obrany został przez kapitułę warmińską biskupem,
zmarł przed otrzymaniem bulli prekonizacyjnej. Portret Konopackiego
nawiązuje do świeckich wizerunków en pied. Konopacki był inicjatorem
rozbudowy opactwa w Wąchocku, zrealizowanej w latach 1636-1643. Fakt
ten podkreślony został na obrazie przez umieszczenie prześwitu z
widokiem fragmentu przebudowanej elewacji zachodniej klasztoru.
Jan Tarło herbu Topór (1684-1750) piastował szereg urzędów. Był wojewodą
lubelskim, kamienickim, latyczewskim i medyckim, starostą sokalskim, w
1736 r. otrzymał urząd wojewody sandomierskiego. Portret Tarły jest
dziełem malarza pochodzenia francuskiego, Augustyna Mirysa. Posiada
kompozycję typową dla wizerunku reprezentacyjnego, sławiącego
szlachetne pochodzenie i zasługi portretowanego. Tarło - odziany w
zbroję z gronostajowym futrem, stoi
w aluzyjnie scharakteryzowanym wnętrzu, w którym zarysowuje się motyw
podpiętej kotary i kolumna. Obraz był darem Tarły dla sandomierskiego
klasztoru PP. Benedyktynek, w którym przybywała jego siostra,
Franciszka.
Godny wzmianki jest portret Marianny z Popielów Wąsowiczowej z 1794 r.,
wykonany przez austriackiego portrecistę Jahanna Niedermanna. W sali
zawieszona jest ponadto predella ołtarzowa z 1642 r., namalowana na
wąskiej desce lipowej. Jest to przedstawienie o charakterze
fundacyjnym, ukazujące rodzinę Czermińskich z Czermna, w postaci
klęczących ze złożonymi dłońmi adorantów.
Z zestawu różnorodnych mebli wyróżnia się krzesło o charakterystycznym
wysokim zaplecku, krytym kurdybanem. Dekoracje kurdybanu wykonanego we
Francji lub Flandrii w 1 poł. XVIII w., tworzy motyw palmety otoczonej
ptakami
i łamaną wstęgą.
W tej sali prezentowany jest szczególny instrument muzyczny z XVII w.:
miniaturowe organy, które zewnętrznie posiadają formę drewnianej,
zdobionej snycerką skrzynki o wymiarach: 626x226x351 mm. W literaturze
tego rodzaju instrumenty znane są pod różnymi nazwami: organy
przenośne, pozytywy przenośne, organum pavum mobile, positivum
scrinale. Jeszcze w XVIII w. były rozpowszechnione i używane w
licznych świątyniach do celów liturgicznych,
w XIX w. stopniowo wyszły z użycia. Obecnie jest ich niewiele w
Europie. W Polsce ocalało w różnym stanie ok. 20, czynne są zaś tylko
cztery: w Poznaniu, w Starym Sączu, w Krakowie i w Sandomierzu. Wśród
zachowanych organów, sandomierskie zajmują pozycję szczególną, są
najmniejsze i mają ponad 90 procent zachowanej autentycznej substancji
zabytkowej.
Ważny akcent w umeblowaniu Sali V wnosi piec kaflowy z ok. połowy XVIII
w., tzw. gdański, który został przeniesiony z klasztoru PP.
Bemedyktynek.
|
|
|
|
|
